Այժմ Դուբայը ամբողջ մոլորակի ամենաարագ զարգացող և զարգացող քաղաքներից մեկն է: Բայց մի անգամ նախկինում անապատում միայն մի փոքրիկ բնակավայր կար, որտեղ տեղաբնակները շատ էին աշխատում իրենց կերակրելու համար։
Բայց մի քանի տասնամյակների ընթացքում մի քանի շենքերով անապատը վերածվել է ԱՄԷ-ի խիտ բնակեցված քաղաքի՝ առաջադեմ տեխնոլոգիաներով, փայլուն երկնաքերերով, շքեղ հյուրանոցներով, հետաքրքիր ժամանցով և միլիոնավոր զբոսաշրջիկներով: Ինչպե՞ս Դուբայը կես դարում անապատի փոքրիկ բնակավայրից վերածվեց շքեղության և հարստության երկրի:
Դուբայը ԱՄԷ-ի ամենամեծ քաղաքն է, որը գտնվում է Արաբական թերակղզում՝ Պարսից ծոցի հարավում։ «Դուբայ» անվանումը գալիս է արաբերենից՝ «երիտասարդ մորեխ». կար ժամանակ, երբ այդ միջատների պարսերը բառացիորեն հեղեղել էին այս տարածքը:
Շատ վաղուց՝ մոտ յոթ հազար տարի առաջ, Պարսից ծոցի ափը ծածկված էր մանգրոյի խիտ անտառներով, որոնք բարձրանում էին մակընթացության գոտու վրա: Մոտ հինգ հազար տարի առաջ առափնյա գիծը վերափոխվեց՝ ստանալով ժամանակակից տեսք, և տարածքը ծածկվեց ավազով` վերածվելով մռայլ անապատի։
Ներկայիս Դուբայի տարածքում առաջին վերաբնակիչները եղել են քոչվորներ, ովքեր այստեղ ժամանակավոր կացարաններ են կառուցել և զբաղվել անասնապահությամբ և ձկնորսությամբ։ Ժամանակի ընթացքում այս բաց տարածքներում հայտնվեց գյուղատնտեսությունը։
Այստեղ հիմնականում խուրմա էին աճեցնում։ Բացի այդ, այստեղ մարգարիտներ են արդյունահանվել։ Բարենպաստ աշխարհագրական դիրքը և դեպի ծով ելքը նպաստել են առևտրի հաջող զարգացմանը։ Դուբայ քաղաքի հիմնադիրը Բանի Յաս ընտանիքն է, որն այնտեղ է եկել 18-րդ դարի վերջին Աբու Դաբիից։
Իսկ 19-րդ դարից սկսած այս տարածքները հայտնվել են Մեծ Բրիտանիայի Միացյալ Թագավորության ազդեցության տակ։ Մինչև 20-րդ դարի կեսերը բրիտանացիներն իրենց ձեռքում էին ամբողջ իշխանությունը՝ նրանք վերահսկում էին ծովային տրանսպորտը Պարսից ծոցում և որոշում Դուբայի քաղաքականությունը։
Այնուամենայնիվ, չնայած բրիտանացիների բավականին երկար տիրապետությանը, Դուբայի բնիկ բնակչությանը հաջողվեց պահպանել իր ինքնությունը, մշակույթն ու ավանդույթները։ Թեեւ, ցավոք, այսօր անհնար է գտնել նրանց հնագույն շինությունները այդ հողերի վրա։ Իր հարմար աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ 20-րդ դարի սկզբին Դուբայը դարձավ Պարսից ծոցի կարևոր և գլխավոր նավահանգիստներից մեկը։
Այստեղ բազմաթիվ վաճառականներ կային հատկապես հարեւան Իրանից, ինչպես նաեւ Հնդկաստանից ու եվրոպական շատ երկրներից։ 1910-ական թվականներին քաղաքի բնակչությունը կազմում էր ընդամենը մոտ 10 հազար մարդ։ Տեղի բնակիչները ազնվորեն աշխատել են դժվարին պայմաններում՝ իրենց ապրուստն ապահովելու համար։
Երկար ժամանակ տեղի բնակչության եկամտի հիմնական աղբյուրը մարգարիտների արտահանումն էր, մինչև որ 1930-ականներին Ճապոնիայում գործարկվեց արտադրական գործարան, որը թույլ էր տալիս ֆերմերներում մարգարիտ աճեցնել: Մրցունակության բացակայության պատճառով այս բիզնեսը քայքայվեց։
Ժամանակակից ԱՄԷ-ի տարածքում նավթի հետախուզումը սկսվել է դեռևս անցյալ դարի 20-ական թվականներին, բայց նավթի պաշարները Դուբայում հայտնաբերվել են միայն 1966 թվականին: Երեք տարի անց այնտեղ սկսվեց նավթի արդյունահանումն ու վերամշակումը։ Նույն ժամանակահատվածում բրիտանացիները համաշխարհային հասարակական կարծիքի ճնշման տակ ամբողջությամբ լքեցին Պարսից ծոցի ափերը։ Օտարերկրացիները սկսեցին հավաքվել քաղաք՝ փող աշխատելու, իսկ ներդրումային ներդրումների ծավալը կտրուկ աճեց։
70-ականների վերջին Դուբայի կառավարիչ շեյխ Ռաշիդ բեն Սայիդ Ալ Մաքթումը որոշեց, որ իր երկրի պայծառ ու բարգավաճ ապագան ապահովելու համար անհրաժեշտ է նավթի արդյունահանումից ստացված եկամուտը արդյունավետ ներդնել ենթակառուցվածքների զարգացման մեջ:
Նա նաև ընդգծել է արտաքին տնտեսությունը և ամրապնդել Դուբայի հեղինակությունը՝ որպես ազատ ձեռնարկատիրության և առևտրի գոտի։ Նրա իշխանության տարիներին քաղաքը դարձավ ամենամեծը ողջ ափին, իսկ բնակչությունը զգալիորեն ավելացավ։ 1968 թվականին Աբու Դաբիի և Դուբայի կառավարիչները որոշեցին միավորվել։ ԱՄԷ-ի կազմավորման պաշտոնական հռչակումը տեղի է ունեցել 1971 թվականի դեկտեմբերի 2-ին։ Ի դեպ, այն ներառում էր նաեւ Աջմանը, Շարջան, Ֆուջեյրան, Ում ալ-Քայվայնը, իսկ մեկ տարի անց՝ Ռաս ալ-Խայմայի իշխանությունը։ Այսօր այս դաշնային պետությունը բաղկացած է յոթ էմիրություններից, որոնցից յուրաքանչյուրը պետություն է՝ բացարձակ միապետություն։
Այժմ ԱՄԷ-ի տարածքը կազմում է մոտ 83600 կմ2՝ մոտ 10 միլիոն բնակչությամբ։ Գործարարներին գրավելու համար Դուբայը մեղմացրել է հարկային պայմանները։ Դուբայի ձևավորման գործում հսկայական դեր է խաղացել նաև Պարսից ծոցի պատե րազմը (1990-1991թթ.): Այնուհետև քաղաքն ակտիվորեն նավթամթերք է վաճառել այլ պետությունների զինված ուժերին։
Եվ եթե նույնիսկ այդ տարիներին քաղաքն առանձնապես ուշագրավ չէր՝ առանց բարձր շենքերի և գերնոր տեխնոլոգիաների, ապա շուտով քաղաքի տնտեսությունը հսկայական թռիչք կատարեց և չի պատրաստվում դրանով կանգ առնել։ Հարկ է նշել, որ քաղաքի բարեկեցությունը կախված է ոչ միայն նավթի հանքավայրերից, այլև նրանից, թե ինչպես տնօրինել այդ հարստությունը:
Հենց պետական տնտեսության գրագետ կառուցումն է Դուբայի գլխավոր ռազմավարական առավելությունը, որը շարունակում է զարգանալ նույնիսկ Շեյխ Սաիդի մա հից հետո, քանի որ այս տարիների ընթացքում կառավարության քաղաքականությունը չի փոխվել։ Ընդամենը մի քանի տասնամյակների ընթացքում Դուբայը դարձել է բիզնեսի, շքեղության և զվարճանքի համաշխարհային մայրաքաղաք։
Հենց այնտեղ է գտնվում աշխարհի ամենաշքեղ հյուրանոցներից և ռեստորաններից մեկը, ամենամեծ թվով առևտրի և զվարճանքի կենտրոնները։ Ժամանակակից աշխարհում արդեն դժվար է պատկերացնել Դուբայն առանց արմավենու տեսքով արհեստական կղզիների, որտեղ վիլլաներն աստղաբաշխական գումարներ են արժենում, առանց շքեղ զբոսանավերի, առանց հսկայական երգող շատրվանի և անհավանական լուսային շոուների։ Ահա թե ինչն է օգնում Դուբային ամեն տարի գրավել ավելի ու ավելի շատ զբոսաշրջիկների, ովքեր պատրաստ են բաժանվել իրենց փողերից։
